Zwachtelen
Zwachtelen is het omwikkelen van arm of been (inclusief hand of voet) met drukverband, doel is om opgehoopt vocht (oedeem) te laten verdwijnen. De medische term voor zwachtelen is: Ambulante Compressie Therapie (ACT).
Hoe werkt een zwachtel?
Door te zwachtelen wordt via de huid gecontroleerde druk uitgeoefend op de oppervlakkig gelegen aders. Het bloed wordt daardoor gedwongen om via dieper tussen de spieren gelegen aderen terug naar het hart te stromen. Die druk is een belangrijk onderdeel van de behandeling van problemen in de oppervlakkige bloedvaten (zoals bijvoorbeeld spataderen of aderontsteking). Het kan ook worden gebruikt bij problemen in het dieper gelegen vaatsysteem (trombose). Wanneer er sprake is van oedeem, wordt met diezelfde gecontroleerde druk op de huid ook lymfevocht gestimuleerd om via de lymfecapillairen terug te stromen.
Door zwachtelen wordt het vocht in de weefsels meegezogen met de versnelde bloedstroom in de aderen, waardoor het oedeem beter wordt afgevoerd. Aan het einde van de rit zal het teveel aan vocht worden uitgeplast.
De werking van een zwachtel is bij lymfoedeem dus tweeledig:
1) de druk van de zwachtel zorgt dat de aderen hun werk beter kunnen doen door een hogere tegendruk.
2) de opname van lymfe door de lymfecapillairen (lymfehaarvaten) wordt vergroot waardoor het lymfevocht sneller wordt afgevoerd.
Zwachtelen kan belangrijk zijn bij wondherstel.
Hoe lang moet er gezwachteld worden?
Helaas is vooraf is niet precies te zeggen hoe lang het nodig is om zwachtels te gebruiken. Dat komt doordat het afhankelijk is van meerdere factoren. Denk hierbij aan algehele gezondheid, de duur dat het oedeem er zit en mobiliteit.
Welke zwachtels zijn er?
Er zijn een heleboel soorten zwachtelmateriaal verkrijgbaar. Ze zijn er van katoen zonder enige rek, met weinig of juist met veel rek. Daarnaast zijn er ook zwachtelmaterialen die uit 2 of 4 lagen bestaan en exemplaren met een klittenbandsystemen. Elk materiaal heeft zijn voors en tegens en afhankelijk van de situatie zal de behandelaar afwegen welke vorm het meest passend is.