Therapeutisch Elastische Kousen (TEK)
Therapeutisch Elastische Kousen (TEK) zijn een hulpmiddel, geen geneesmiddel. Je kunt ze in hetzelfde licht zien als een bril. Een bril helpt je om goed te zien, maar als je ‘m af zet zie je direct niet goed meer. Zo is het ook met TEK. Draag je ze niet, dan is de werking 100% weg.
TEK of steunkous, is er verschil?
TEK worden in de volksmond vaak steunkousen genoemd, maar dat is niet helemaal juist. Steunkousen hebben een vrij lage druk en zijn gewoon in de winkel te koop. Ze geven onvoldoende druk om dieper in het been invloed op de bloedcirculatie uit te kunnen oefenen, terwijl Therapeutisch Elastisch Kousen (TEK) dit wel doen. TEK moeten altijd worden aangemeten en kunnen in verschillende vormen, soorten, drukklassen en omvang worden geleverd, ook kunnen ze op maat gemaakt worden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vlakbrei en rondbrei.
Wanneer worden TEK ingezet als behandeling?
Therapeutisch Elastische Kousen worden geadviseerd wanneer er een (blijvende) nabehandeling noodzakelijk is om klachten van lymfoedeem te voorkomen of te beperken.
Moeten TEK elke dag gedragen worden?
Jazeker, het is belangrijk om TEK altijd te dragen, ze zijn tenslotte niet genezend, maar ondersteunend. Er zijn allerlei factoren die er voor kunnen zorgen dat de armen/benen weer dikker worden of je klachten weer verergeren. Denk hierbij aan bijvoorbeeld warmte of staand/zittend werk.
Zelfs als je de TEK al een tijdje draagt en je het idee hebt dat de klachten wel over zijn, is het belangrijk ze te blijven gebruiken. Je hebt ze voor het leven want als je ze niet meer draagt, valt het systeem in de vaten weer terug naar het oude niveau waardoor je klachten terugkomen of zelfs verergeren.
Hoe moet ik TEK schoonhouden?
Sommige mensen zijn geneigd hun TEK zo min mogelijk te wassen, omdat ze er zuinig op willen zijn. Toch is dit niet zo’n goed idee. Beter kan je ze elke 2 tot 3 dagen wassen (gebruik geen wasverzachter!) Kousen die niet goed gewassen worden verliezen juist hun elasticiteit omdat deze wordt aangetast door huidvetten en andere stofjes.
Moet ik TEK ook op warme dagen dragen?
Helaas…ja…. Het is aan te raden om TEK altijd te dragen, ongeacht temperatuur. Júíst wanneer je indicatie te maken heeft met oedeem is het belangrijk om ze op warme dagen aan te hebben. Door hitte en luchtvochtigheid gaan de bloedvaten verwijden, hierdoor is de druk van nature lager en zal er dus extra veel oedeem ontstaan. Het tijdelijk niet dragen van de TEK kan leiden tot knellen van de kous of zelfs tot de noodzaak opnieuw te zwachtelen.
Wie bepaalt hoe strak de TEK zijn die moet dragen?
De combinatie van sterkte, dikte en soort TEK maakt de drukklasse. Welke voor jou het meest geschikt is, is volledig afhankelijk van de situatie.
Soms geeft de huisarts of dermatoloog ook, op basis van hun protocollen, een advies aan de bandagist als hij een bepaalde soort of sterkte van TEK voor u wil. Bij minder stabiel lymfoedeem is een goede samenwerking tussen oedeemtherapeut en bandagist van groot belang.
Welke Soorten TEK kennen we?
Het werd eerder al genoemd, er zijn verschillende soorten TEK. Grofweg zijn dit er twee:
- Vlakbrei kousen
Dit type wordt plat gebreid en aan de achterkant aan elkaar genaaid. Hierdoor ontstaat daar een naad. Vlakbrei kousen lenen zich het beste voor maatwerk.
- Rondbrei kousen
Dit zijn confectiekousen. Je kunt ze vergelijken met hele dikke panty’s.
Voor beide soorten geldt dat ze verkrijgbaar zijn in verschillende drukklassen. Deze lopen uiteen van 1 (weinig druk) tot 4 (zeer stevige druk)
Zijn TEK in verschillende kleuren verkrijgbaar?
Rondbrei kousen zijn er in vele kleuren te krijgen, maar het aanbod is afhankelijk van de gebruikte materialen en de fabrikant. Vlakbrei kousen zijn soms wel in kleur te verkrijgen maar ook dit hangt af van het materiaal wat de fabrikant gebruikt.
Wat is het ’tuinslang’’ –principe?
Je kunt een ader en de bloedstroom er doorheen vergelijken met een tuinslang. Wanneer je ook de planten achterin de tuin wilt bereiken moet je soms een truc uithalen de waterstraal verder te laten komen.
Wat je dan doet is het gat van de tuinslang een stukje dichtknijpen, daardoor zal het water met grotere kracht door het smallere gat spuiten en verder komen.
Op een soortgelijke manier werkt dat in de aderen, dit principe wordt ook ingezet om de bloedstroom te versnellen. Door van buitenaf druk te geven met een Therapeutisch Elastische Kous (TEK), worden de aderen meer dicht gedrukt. Daardoor moet dezelfde hoeveelheid bloed door een kleiner gaatje. Het bloed gaat sneller stromen en kan daardoor meer vocht aan gaan zuigen uit bijvoorbeeld het been. Ook kan het als een snelstromende rivier een stolsel (zoals bij trombose) afslijpen of een ontsteking ‘’wegspoelen’’.
Worden Therapeutisch Elastische Kousen vergoed door de zorgverzekeraars?
Ja, TEK worden vanaf klasse 2 vergoed door de zorgverzekeraars. Ze zitten in het basispakket wat betekent dat je niet aanvullend verzekerd hoeft te zijn. Dit houdt wel in dat ze onder het eigen risico vallen.
Hoe vaak moet ik mijn Therapeutisch Elastische Kousen vervangen?
Het allerbeste is om dit jaarlijks te doen. De meeste zorgverzekeraars vergoeden 1 x per jaar 2 stuks of paren. Het is niet verstandig om kousen pas te vervangen als ze kapot zijn. Het allerbelangrijkste is dat ze stabiel druk moeten geven. Hoe ouder ze zijn, hoe minder druk ze geven, hoe meer kans er is dat er vocht terugkomt in uw armen/benen.
Wat moet ik doen als ik mijn TEK niet aankrijg?
Omdat TEK druk geven kan het erg lastig zijn om ze aan te krijgen. Gelukkig zijn er allerlei hulpmiddelen op de markt die het aan- en/of uitrekken vergemakkelijken. Je kunt het beste je leverancier vragen welk hulpmiddel het meest geschikt is in jouw situatie. Als er geen passend hulpmiddel te vinden is, dan kan het een optie zijn om een mantelzorger of de thuiszorg in te schakelen.
Wat doe ik als ik problemen heb met mijn TEK?
Met problemen met je TEK moet je niet blijven zitten, beter is het om terug te gaan naar je leverancier voor een controle afspraak. Of ze nu afzakken, te lang of te kort zijn of knellen, het moet opgelost worden.
Moet ik op (vlieg)vakantie mijn TEK dragen?
Het is het beste om jouw TEK ook tijdens een reis te dragen, of dit nu in het vliegtuig, bus, trein of auto is. Reden? Vaak zit je lang aan een stuk en is er dus weinig spierpompwerking.
Behalve het dragen van de kousen is het ook belangrijk om zoveel mogelijk in beweging te blijven (dit kan ook zittend)
TEK dragen gedurende de vakantie is zeker aan te bevelen. Vaak gaat de reis naar een oord met een ander klimaat, dit heeft invloed op het oedeem.
Moet ik tijdens het sporten mijn Therapeutisch Elastische Kousen ook aanhouden?
In principe moet je de TEK bij iedere activiteit aanhouden. Uitzondering op deze regel is natuurlijk zwemmen. Het chloorwater is niet goed voor de kousen en bovendien geeft het water van zichzelf ook al tegendruk.
Wat moet ik doen als mijn benen tóch nog dik worden?
Bespreek dit in eerste instantie met je oedeemtherapeut of bandagist. Als er ook andere lichamelijke klachten zijn, kan je het beste de huisarts consulteren. Sowieso is het van belang dat je de TEK op tijd vervangt, zo blijven ze voldoende druk geven. Als je benen ondanks het dagelijks dragen van de TEK en op tijd vervangen plotseling toch dikker worden kun je het beste een afspraak maken met de leverancier.