Kinderfysiotherapie bij pubers
Bij kinderfysiotherapie ben je waarschijnlijk geneigd te denken een baby’s, peuters, kleuters en basisschoolkinderen. Maar -hoewel ze er zelf vaak anders over denken- pubers zijn ook kinderen. Ook voor hen kan er een goede reden zijn om een kinderfysiotherapeut te bezoeken. Waarom en wanneer? Dat lees je in deze blog.
Wanneer kinderfysiotherapie voor puberende kinderen?
Als puber naar een kinderfysiotherapeut gaan is natuurlijk superstom en kinderachtig. Althans, zo denken veel pubers erover. Toch is niks minder waar. Een kinderfysiotherapeut is een ‘gewone’ fysiotherapeut, maar dan met een stuk extra kennis over het groeiende en zich ontwikkelende lichaam. Heb je wel eens gehoord van de groeispurt? Juist. Als er íémand snel groeit en ontwikkelt dan is het wel een puber. Dat lijf vliegt alle kanten op. Hierdoor ontstaan er juist in deze leeftijd vaak klachten. Klachten waarin de kinderfysiotherapeut gespecialiseerd is.
We kunnen ze uittekenen, pubers die als een zoutzak op de bank of in de stoel hangen. Lui noemen we het, maar toch is het dat niet (alleen). Een puber groeit hard en de vorm van het lichaam verandert dus constant. Meestal groeien armen en benen sneller dan de romp, en ja, waar laat je die dan? Tel hierbij op dat veel kinderen in de puberteit erg onzeker zijn over hun lichaam en je snapt hun onhandigheid en ‘luiheid’ ineens een stuk beter (voor het gemak laten we de hormonale schommelingen hier even buiten beschouwing).
Kinderfysiotherapie voor sportblessures bij pubers
Stel je zit al jaren op hockey of voetbal en ineens lukt dat niet meer als vanouds. Dat gaat je puber natuurlijk niet accepteren want hij is een winnaar en geen opgever. Wat die puber zelf misschien niet meteen in de gaten heeft is dat het lichaam verandert. De groeispurt dus; slungelige armen en benen en het lichaamsbesef een beetje kwijt.
Dat vraagt om bijsturing in sportroutine en verwachtingsmanagement. Doe je dat niet? Dan heb je dus een zwaar verhoogd risico op blessures. Veelvoorkomende blessures tijdens de groeispurt zijn:
- Ziekte van Sever
Veel kinderen hebben regelmatig hielpijn. Je ziet dan dat je kind na bijvoorbeeld een training of wedstrijd mank loopt, en pijn in de hielen heeft. De ziekte van Sever is de meest voorkomende oorzaak van hielpijn bij kinderen en uit zich in pijn/gevoeligheid aan de achterkant of onderkant van de hak bij het lopen, en pijn bij aanraking. De hielpijn kan zowel bij één als bij twee voeten voorkomen.
Bij kinderen zijn de botten nog niet volledig ontwikkeld, het bot in de hiel groeit tot ongeveer 14 jaar. Nieuw bot wordt gevormd vanuit de groeischijf, een zwakke plek die zich precies achter op de hiel bevindt. Herhaaldelijke druk op de groeischijf (door lopen of sporten) kan hier een ontstekingsreactie veroorzaken. Dit wordt ziekte van Sever genoemd.
- Shin splints
Een shin splint is een overbelasting van het scheenbeen. Deze blessure komt veel bij volwassenen voor, maar ook bij kinderen! Er is sprake van pijn op het scheenbeen en er kan hierbij een verdikking of bult zichtbaar zijn. Oorzaak is een chronische (over)belasting van een aantal spieren, daardoor ontstaan er haarscheurtjes op de plek waar deze op het onderbeen aanhechten én bij kinderen die ineens hard groeien. Botten groeien meestal sneller dan spieren. Dat wetende is de verklaring voor het veel voorkomen van de klacht bij pubers voor de hand liggend. Net als de oplossing eigenlijk: geduld, rustig aan, goed rekken.
- Hamstringklachten
Veel kinderen, en dan met name voetballers, hebben last van hun hamstrings. Bij een hamstringblessure voel je een stekende pijn aan de achterzijde van je bovenbeen. De hamstring is een groep van drie spieren aan de achterkant van het been, lopend van de bil naar de binnen- en buitenzijde van de knie. Wanneer één van deze spieren inscheurt of verrekt spreek je van een hamstringblessure. De blessure kan bijvoorbeeld ontstaan bij een sprint, een hoge trap of een sliding. Vooral bij voetballers komt dit veel voor. Maar ook bij hockey, atletiek, turnen en vechtsporten is het geen uitzondering. Reden dat deze blessure bij pubers veel voor komt is ook weer de groeispurt. Wanneer de botten van het bovenbeen hard groeien, hebben de spieren niet meteen de juiste lengte. De trekkrachten op de spieren zijn dus hoger.
- Knieklachten
Knieklachten komen vaak voor bij tieners, vooral voor of tijdens de groeispurt. De spieren, pezen en gewrichten zijn nog niet volgroeid. Door meer sporten, springen en lopen dan de knie aankan, ontstaan knieklachten. De meeste knieklachten zitten aan de voorkant van de knie, rondom de knieschijf of aan de onderkant van de knieschijf. Dat komt in de meeste gevallen echt door de disbalans van het veranderende lichaam.
Vaak zijn stabiliteitsproblemen of belastbaarheidsproblemen de oorzaak van knieklachten. Bij stabiliteitsproblemen kan de knie tijdens het belasten niet goed recht worden gehouden en ontstaan er andere bewegingen dan normaal. Dat geeft een overbelasting van het kapsel-bandsysteem of kraakbeen van de knie, gevolgd door blessures. Er ontstaan dan problemen tijdens sport maar ook gedurende dagelijkse activiteiten zoals fietsen of traplopen. Bij belastbaarheidsproblemen kan de knie de gevraagde belasting niet goed opvangen. Dit komt onder andere doordat het kraakbeen niet sterk of dik genoeg is om de kracht van het belasten op te kunnen vangen.
- Osgood Schlatter
De ziekte van Osgood Schlatter is een overbelastingsblessure van de knie tijdens de groei en komt vooral voor bij kinderen tussen de 10 en 16 jaar die een groeispurt doormaken en veel sporten. Osgood Schlatter herken je aan pijn op de plek waar de kniepees aan het scheenbeen vastzit, dus net onder de knie. Op het scheenbeen net onder de knieschijf zit een “heuveltje” waar het probleem opspeelt. De pijnklachten treden vooral op tijdens en na het sporten, zeker als er veel gerend, gesprongen of geknield wordt. Met name bij kinderen die voetballen, tennissen, turnen en aan atletiek doen is deze klacht veel gezien.
De oorzaak is een tijdelijke disbalans tussen de kracht van de spieren aan de voorzijde van het bovenbeen en de kwaliteit van de peesaanhechting. Op de plek waar de kniepees aanhecht, verandert het kraakbeen zich tijdens de groei grotendeels in botweefsel. In dit proces is deze plek kwetsbaar. De herhaaldelijke trekkrachten kunnen uiteindelijk leiden tot het ontwikkelen van Osgood-Schlatter. Intensief sporten is een van de risicofactoren die voor een toename van de trekkrachten zorgt. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat in de groeifase van een kind de botten en spieren niet in hetzelfde tempo groeien. Botweefsel groeit sneller dan spierweefsel en veroorzaakt daardoor meer rekspanning op de spieren en pezen.
- Enkelklachten
Voet en enkelklachten komen veel voor bij tieners. Je kunt hierbij denken aan enkelbandletsel, een enkelbreuk of een breukje in een middenvoetsbeentje.
Enkelklachten kunnen allerlei oorzaken hebben. De meeste problemen van dit gewricht ontstaan door acute enkelletsels tijdens het sporten. Vooral teamsporten waar de slungelige armen en benen over het veld vliegen zijn ‘gevaarlijk’ en hofleverancier van acute enkelletsels. Naast deze letsels kunnen ook achillespeesklachten leiden tot verschillende enkelklachten.
Bij al deze klachten kan een kinderfysiotherapeut helpen bij het op de juiste manier herstellen.
Kinderfysiotherapie bij spanningsgerelateerde puberklachten
De puberteit kan erg stressvol zijn. Lichamelijk verandert er vanalles, om nog maar niet te spreken over de hormonale explosie die plaatsvindt. Veel pubers voelen zich onbegrepen. Sterker nog, ze begrijpen zichzelf niet eens. Dit gevoel kan stress geven en die stress kan zich vertalen in bijvoorbeeld hoofdpijnklachten en hyperventilatie. Een kinderfysiotherapeut heeft vaker met dit bijltje gehakt en kan dus bijdragen aan een passende oplossing.
Houdingsproblemen bij pubers
Pubers kampen steeds vaker met klachten die we vroeger vooral zagen bij vijftig plussers. Waarschijnlijk komt dat doordat ze hun dagen meer dan ooit zittend slijten. Tel daarbij op dat er zowel op school als thuis weinig aandacht is voor die zithouding en je raakt de kern van het probleem.
Met dank aan de vele schermpjes die vandaag de dag het leven van pubers domineren, brengen ze een groot gedeelte van hun dag voorovergebogen door. Wat vroeger bochel heette, heet tegenwoordig game-boy-rug of tablet-nek. Welke naam er ook aan gegeven wordt, het is een probleem. Ook een probleem is dat het geen uitzondering meer is als een 16-jarige zich meldt met een hernia.
Met bovenstaande in gedachte, is het dus logisch dat fysiotherapeuten steeds meer pubers zien. Kinderfysiotherapeuten weten hoe een kinderlichaam in elkaar zit en dus ook waar de knelpunten liggen in de manier waarop daar mee omgegaan wordt.
De oplossing van het probleem is vaak te vinden in het trainen van de rugspieren. Door de langdurig onderuitgezakte houding worden de buikspieren in verhouding veel sterker dan de rugspieren. Disbalans dus. En aangezien alles in het leven draait om balans, ligt hier een mooi aanknopingspunt.
Alleen de rugspieren trainen is natuurlijk dweilen met de kraan open, daarnaast is het belangrijk om een goede zithouding aan te leren. Ook hier kan de kinderfysio een grote rol spelen.
Pubers en rugproblemen
Het houdingsprobleem waar we het hiervoor over hadden, ligt vaak ten grondslag aan rugproblemen bij pubers. Een erg lastig probleem is dat, want het is vaak een reden voor sportonderbreking of afwezigheid op school. Kinderen die te veel hangen, belasten hun tussenwervelschijven vooral eenzijdig en voeden het kraakbeen tussen de gewrichtjes niet. De situatie die hierdoor ontstaat kan voor problemen op korte termijn zorgen, maar daarnaast ook voor een levenslange slechte rug. Iets om serieus te nemen dus.
Pubers leven vooral in het moment. Ze zijn druk met zichzelf en hun vrienden, niet met hun toekomst en al helemaal niet met hun houding. Hier ligt dus een taak voor de omgeving. Ouders, leraren en ook kinderfysiotherapeuten kunnen het verschil maken.
In het geval van kinderfysiotherapie zal de behandeling uit verschillende onderdelen bestaan:
- Lifestyleadviezen
- Een slechte houding corrigeren door actief te zitten en houdingsoefeningen te doen. Beter dan zitten is op de buik liggen om te lezen, tv-kijken en gamen.
- Advies over wat dan een goede zithouding is.
- Uitleg over het effect van het aantal uren dat besteed wordt aan computergames en dergelijke.
- Rugscholing
- Oefentherapie
- Spierversterking
- Verbeteren mobiliteit
- Verbeteren spierlengte
- Stimuleren van lichaamsbeweging
Overgewicht bij pubers; wat kan de kinderfysio eraan doen?
Overgewicht is niet gezond, dat weet iedereen. Het is ongezond voor volwassenen, maar al helemaal voor kinderen die in de groei zijn. Het kan grote fysieke en psychosociale gevolgen hebben en is dus een belangrijk punt van aandacht.
Al jaren is er een stijging te zien in overgewicht onder jonge kinderen en pubers. De oorzaak daarvan is meerledig. Allereerst ligt het natuurlijk aan alle ongezonde voeding die overvloedig aanwezig is, maar daarnaast….verrassing….is er sprake van beweegarmoede. Languit op de bank met de wereld binnen handbereik op een schermpje is natuurlijk heel andere koek dan de wereld fietsend of rennend ontdekken. Grote kans dat de loopafstand op puberleeftijd zich beperkt tot het tosti apparaat of de voorraadkast. Vragen om problemen dus.
Op een gegeven moment ontstaat er een situatie waarbij bewegen ook oprecht moeilijker gaat. Enerzijds komt dat door fysieke klachten, anderzijds door schaamte. Een kinderfysiotherapeut kan hier een belangrijke rol in spelen. Behandeling kan individueel plaatsvinden of in groepsverband. Dat laatste kan erg helpend zijn, soms is het goed om omgang te hebben met een groep die in hetzelfde schuitje zit. De kinderfysiotherapeut weet als geen ander wat goed is voor het puberlichaam. Waar ‘gewoon’ sporten vaak geen optie meer is of demotiverend werkt, kan sporten onder leiding van een kinderfysio uitkomst bieden.
Conclusie van dit hele verhaal? Pubers zijn ook kinderen en dus goed af bij een kinderfysiotherapeut.
Wil je een afspraak maken? Meld je dan bij één van de kinderfysiotherapeuten van Fysiotherapie Wieënhof.
